De angst van onvruchtbaarheid is onder de mens wel bekend. De meeste mensen kennen iemand die moeite heeft gehad om kinderen te krijgen, en bijna niemand zou de pijn ontkennen die mensen ondergaan als ze weten dat ze zelf geen kinderen kunnen krijgen. Ik ben zelf ook altijd bang geweest om zelf geen kinderen te kunnen verwekken.
Dit verlangen om kinderen te krijgen is zo sterk, zo fundamenteel, dat wetenschappers bijna geen grenzen lijken te erkennen aan de zoektocht om onvruchtbaarheid ''te genezen'', en onvruchtbare paren te geven wat ze het meest verlangen: een kind.
Het is dus zo dat de wens om een eigen kind te hebben een de facto recht is geworden, zo lijkt het tenminste. Maar dit "recht", wanneer het zogenaamde "donoren" gebruikt worden om dit te bereiken, vertrapt de rechten van de kinderen die op deze manier worden geboren. Want als een kind wordt geboren uit ''donorconceptie'', wordt hij of zij de kans ontnomen om zijn of haar biologische ouder(s) te kennen en om hen als een normaal onderdeel van hun leven te hebben.
Er is geen wettelijk recht om kinderen te krijgen. Maar er is een wettelijk recht (volgens de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens) op een gezinsleven. Het volledige genot hiervan wordt ontzegd aan donorkinderen. Er is ook een regelrecht verbod op slavernij. Maar als donormateriaal en zelfs embryo's worden gekocht en verkocht, wat is dat dan anders dan kinderhandel? Mensen verkopen of doneren hun embryo's, hun eigen kinderen - of hun genetisch materiaal, met de uitdrukkelijke bedoeling om kinderen te creëren die ze nooit zullen kennen. Dit is een sterke taal, ik weet het, maar mensen die dit doen kunnen niet echt de schuld krijgen. De donoren krijgen te horen dat ze iets altruïstisch doen, en de toekomstige ouders krijgen te horen dat dit een perfect acceptabele manier is om onvruchtbaarheid te overwinnen. Feit is dat hier geen onvruchtbaarheid wordt overwonnen, er wordt alleen maar een oplossing gevonden van het niet kunnen krijgen van een kind. Feit blijft echter dat de samenleving het primaat van de oudere, sterkere en rijkere partij over de jongere, kleinere en stemloze partij vergoelijkt. De wensouder vs het ongeboren kind.
Ik voel dit niet alleen intellectueel maar ook visceraal, aangezien ik zo'n product ben. Mijn moeders hadden een kinderwens, dus gingen ze naar een kliniek in Amsterdam en ondergingen kunstmatige inseminatie met donorsperma. De donor was een identificeerbare donor, een man en toen laatstejaarsstudent. Ik heb sinds mijn 16e een relatie met hem, ik weet hoeveel halfbroers en halfzussen ik heb maar ik heb geen wettelijk recht om meer te weten te komen over hen tot ze zelf contact met ons opzoeken.
De ongerechtigheid van deze situatie van donorkinderen werd officieel erkend in 2004 toen, na een juridische uitdaging door volwassenen donorkinderen, het ministerie van Volksgezondheid werd gedwongen de anonimiteit van de donor te beëindigen. Alle donorkinderen die na die datum in Nederland zijn verwekt, hebben het recht, zodra ze 16 worden, de identiteit van hun genetische ouders te weten te komen en de laatst bekende contactgegevens van hen. Net zoals ik al had voor 2004, maar nu was het een recht voor ieder donorkind want in Nederland verwekt ging worden.
Dit zwaar bevochten recht is uiteraard zeer beperkt. Het vertrouwt erop dat de sociale/ opvoed ouders van het kind de waarheid over de afkomst van het kind vertellen. Voor heel veel mensen gebeurt dit gewoon niet. Het bedrog dat ermee gemoeid is, is een leugen - letterlijk - aan het onderzoek dat beweert dat "de kinderen oké zijn", aangezien "de kinderen" vaak in een staat van onwetendheid worden gehouden. Gezinnen waarin een vader en moeder de ouders zijn proberen vaak nog tot in de pubertijd de afkomst van het donorkind te verbergen. En tot slot compenseert een "reünie" op minstens 16-jarige leeftijd nauwelijks het doorbrengen van iemands hele jeugd zonder enig contact met een genetische/ biologische moeder of vader.
Voor de donorkinderen geboren vóór 2004 blijft de situatie dat de meeste helemaal geen recht hebben om iets te leren over onze genetische/ biologische ouders. Het is moeilijk te beschrijven hoe vreemd en verontrustend het is om niet de helft te weten waar je vandaan komt. Ik kende de naam van mijn vader de eerste 16e jaar van mijn keven niet, dus ik kende hem en zijn kant van mijn familie niet. Ik wist de eerste 16 jaar van mijn leven niet waar mijn kenmerken vandaan kwamen. En cruciaal is dat ik niet de helft van mijn medische geschiedenis kende, dus toen ik geboren werd met zuurstof tekort, en toen ik onderzocht moest worden voor mogelijke beperkingen, konden mijn ouders waarschijnlijk veel van de vragen van de artsen over mijn familiegeschiedenis niet beantwoorden. Degenen die zeggen dat DNA er niet toe doet, weten niet waar ze het over hebben.
Voorstanders van geassisteerde menselijke voortplanting stellen dat "alleen liefde ertoe doet", en dat genen niet relevant zijn zolang het gezin liefdevol is. Veel van het onderzoek waarop dit is gebaseerd, richt zich op zeer jonge kinderen die vastbesloten zijn om het gezin dat ze kennen te verdedigen. Er is geen onderzoek gedaan naar de effecten van donorconceptie op volwassenen, met name wanneer zij zelf ouders worden.
De vruchtbaarheidsindustrie/ fertiliteit industrie is big business. Er valt veel geld te verdienen met de ellende van onvruchtbaarheid, en de industrie is daar bedreven in. Van de posters van bedauwde baby's in de ondergrondse, tot de glanzende exposities die meer lijken op de Ideale Huistentoonstelling dan op een beschouwing van de schepping van mensen, de boodschap is duidelijk gericht op het "repareren" van onvruchtbaarheid, ongeacht de effecten van de procedure op de betrokken kinderen. Mensen besluiten om behandelingen te ondergaan in het buitenland, zoals in Spanje, België of Ukraine. Of ze gebruiken donorzaad van Deense spermabanken zoals Cryos International of de European spermbank Om maar alle dingen die er nog ''ethisch'' gemaakt zijn te omzeilen.
Helaas is de belofte een leugen. Een onvruchtbaar paar dat donormateriaal gebruikt, blijft onvruchtbaar. Ze zijn gewoon bevallen van het kind (wat gedeeltelijk genetisch) van iemand anders. Maar de leugen wordt waarheid als ze op een geboorteakte staat. De geboorteakten van donorkinderen weerspiegelen de verlangens van de volwassenen, in plaats van de biologische realiteit. (Het is bizar om op te merken dat het product van een one-night-stand vaker wettelijk wordt erkend als het wettige kind van zijn vader, die wettelijk verplicht is om voor hem te zorgen; maar het kind van een spermadonor wordt wettelijk gezien als het kind van iemand anders.)
Mijn eigen jeugd was vol met vragen, vragen die mij identiteitsontwikkeling op de proef stelde. Ik weet dat niet alle donorkinderen ongelukkig zijn of vol met vragen zitten. Ik weet ook dat niet alle normale biologische families gelukkig zijn - verre van dat. Het is waar dat sommige donorkinderen zich geen zorgen maken over hun afkomst en niet nieuwsgierig zijn naar hun genetische achtergrond. Velen van ons - zelfs degenen die gezegend zijn met een gelukkige jeugd - voelen echter een ontkoppeling van onze ouders en een diep verlangen om te weten waar we vandaan komen.
Wetenschap gescheiden van ethiek creëerde de problemen die ik hier schets. Maar de wetenschap kan ook donorkinderen een kruimel van troost van hun afkomst bestaan bieden. DNA-testsites zijn nu beschikbaar voor iedereen die nieuwsgierig is naar zijn of haar afkomst. Deze sites geven details van andere familieleden die hebben getest - meestal geen naaste familie, maar neven en nichten in verschillende mate. Met een beetje geluk, doorzettingsvermogen en de hulp van online steungroepen hebben veel mensen hun biologische oorsprong getraceerd met behulp van DNA. Donorkinderen krijgen misschien niet het gezinsleven zoals anderen dat kennen, maar ze kunnen op zijn minst een stamboom krijgen. Hun voorouders en afkomst terug opeisen.
Comments